Antik mitler yıllar boyunca Batı kültürüne ilham olmuş, Hollywood filmlerinden sanat eserlerine, birçok defa uyarlanmış, yorumlanmış ve yeniden yaratılmıştır. Bugün de hala günümüz fikirlerine göre yeniden yorumlanmaya devam etmektedir. Peki, neden bu efsaneler yankılanmaya devam ediyor? Çünkü mitler aşk, şehvet, kıskançlık, öfke, reddedilme, kayıp, şiddet, ölüm ve her tür aile ilişkisini konu ediyor. Onlardaki karakterlerle ilişki kuruyoruz… Onların duyguları, arzuları ve mücadeleleri bize ait. Ya da belki rahatsız edici konuları ele almanın daha kolay bir yolunu sağlıyorlar. Ya da simgelere, sembollere verdiğimiz anlamlar sabit değil, akışkan. Bu nedenle de başka bir bakış açısıyla yeniden anlatabilmek büyük zenginlik.
Mitolojinin, efsanelerin, kahramanların sanattaki ve sanat tarihindeki yerini anlama yolculuğumuzun devamında değinmek istediğim ve sanat tarihini anlayabilmemiz için bilinmesi gerektiği söylenen 6 Yunan mitini paylaşmak istiyorum.
1.Pandora’nın Kutusu
Gökyüzünün ve tanrıların kralı Zeus, cennetten çaldığı ateşi insanlara hediye ettiği için Prometheus’a kızmış ve Prometheus’tan intikam almak için Pandora’nın yaratılmasını emretmiş. Kısacası Pandora, bir intikam eylemiyle yaratılmış. Demirciler tanrısı Vulcan, Pandora’yı topraktan ve kilden yapmış ve diğer tüm tanrılar ona hediyeler sunmuş. Zeus da, Pandora’ya asla açmamasını söylediği bir kutu vermiş. Ancak Pandora merakına karşı koyamamış ve kutuyu açarak tüm dünyaya yayılan ve insan ırkını etkilemekten asla vazgeçmeyecek olan acılar ve kötülükler salmış. Kutuda kalan tek şey, sıkıntı ve çekişme zamanlarında tüm insanlığın güvenebileceği Umut olmuş.
Pandora (1914), Odilon Redon görseli
Fransız ressam Odilon Redon, Pandora’yı birkaç kez resmetmiş. Pandora’yı etrafı parlak çiçeklerle çevrili ve çıplak resmettiği tablosunda onu dikkatle elindeki küçük kutuya odaklanmış durumda görüyoruz. Redon, çalışmasını I. Dünya Savaşı’ı sırasında yapmış ve kutunun açılmasıyla savaşın yarattığı dehşet arasında bir paralellik kurmuş.
2.Perseus ve Andromeda
Yunan mitolojisinin önde gelen kahramanlarından Perseus, Etiyopya’lı prenses Andromeda’yı koruyan deniz canavarı Cetus’u ve Medusa’yı öldürmesiyle bilinir. Kraliçe Cassiopeia, kendisinin ve kızı Andromeda’nın Nereidler veya deniz perilerinden daha güzel olduklarını iddia etmesi üzerine deniz tanrısı Poseidon gücenir ve Cassiopeia’dan intikam almak için canavar Cetus’u krallığının üzerine salıverir. Andromeda’nın babası Kral Cepheus, bir kahinden Cetus’tan kurtulmak için kızını kurban etmesi gerektiğini öğrenir. Kızını Poseidon’u yatıştırmak için kıyıdaki bir kayaya bağlayarak kurban eder. Uçarken Andromeda’yı görünce Perseus ona aşık olur ve babası Cepheus’tan evlenmeleri için izin istemeye gider. Kral, Perseus kızını kurtarabilir ve canavarı öldürebilirse buna izin vereceğini söyler. Perseus Cetus’u öldürür ve Andromeda ile evlenir.
Frederic Leighton, Perseus ok atarken, Andromeda’yı Cetus’un altında bükülmüş olarak tasvir etmiştir.
3.Minotor
Minotor, Girit Kraliçesi Pasiphae’den doğan yarı insan yarı boğa ve herkese zarar veren bir canavardır. Kral Minos mimarı Dedalus’a, canavarı hapsetmek için içinden kimsenin çıkamayacağı bir labirent yaptırır ve Atinalılar’dan haraç olarak canavarı beslemek için yedi yılda bir en güzel yedi genç erkek ve yedi genç kızı kurban olarak ister. Atinalı kahraman Theseus Minos’un kızı Ariadne’nin yardımı ile Minotaur’u öldürür, ancak efsanevi yaratık ve onun yasak arzu, şehvet ve açgözlülük sembolizmi yaşamaya devam ediyor.
4.İkarus
Dedalus ve oğlu, Kral Minos’un emri ile Minotor’u saklamak için inşa ettikleri labirentte mahsur kalır. Dedalus labirentten çıkmak için kendisi ve oğlu Icarus’un labirentten uçarak kaçabilmeleri için balmumu ve tüyden kanatlar yapmaya karar verir. Kaçma zamanı geldiğinde Dedalus, Icarus’u güneşe çok yakın uçmaması konusunda uyarır, ancak itaatsiz çocuk babasını dinlemez ve kanatlarındaki balmumu erir ve denize düşer ve boğulur. Hikaye genellikle aşırı gurur ve hırsın tuzaklarına dair uyarıcı bir hikaye olarak anlatılır.
İkarus’un Düşüşü (1638) – Jacob Peter Gowy
5.Leda ve Kuğu
Leda ve Kuğu, şaşırtıcı mitlerden biridir. Olimpos tanrılarının kralı Zeus, karısı Hera’ya sadakatsizliğiyle biliniyordu. Efsaneye göre Zeus, Sparta kraliçesi Leda’yı baştan çıkarmak için kuğu kılığına bürünür ve Helen’in doğmasına neden olur.
Leonardo da Vinci, Leda ve Kuğu’nun iki versiyonunu yapmış, ancak ikisi de kaybolmuştur. 1880’lerde, Paul Cézanne kendi Leda ve Kuğu tablosunda, sarışın bir kadının elini ısıran bir kuğuya baktığını ve yüzünde bir kararsızlık ifadesi tasvir etmiş.
Leda ve Kuğu (1530), Michelangelo
6.Aşil
Aşil, Truva Savaşı’nın bir kahramanı olarak ortaya çıktı ve Yunanlıları 10 yıllık bir Truva kuşatmasında yönetti. Sözde sevgilisi Patroclus’un ölümünün intikamını almak için Hector’u öldürür. Aşil öleceğini önceden bildiren bir kehanetin kurbanı olur ve tek savunmasız noktası olan topuğuna isabet eden okla ölür.
Aşil olarak Otoportre (2015), Andea Mary Marshall
Andrea Mary Marshall’ın Otoportresi, bir kadının Yunan kahramanının kabuğuna girmesini resmediyor; izleyiciye sırtındaki morlukları gösteriyor. Sağ eli, Aşil efsanesine atıfta bulunarak ayağını hedef alan oku tutuyor.
Web
Bu makalede öne sürülen fikir ve yaklaşımlar tamamıyla yazarlarının özgün düşünceleridir ve Onedio’nun editöryal politikasını yansıtmayabilir. ©Onedio
