“Ä°naktif aşıda tüm virüse yönelik bağışıklık saÄŸlanıyor”

Koronavirüse karşı geliştirilen inaktif ve mRNA tekniği ile üretilen aşıların dünya genelinde vatandaşlara uygulanması devam ediyor. Sinovac ilaç şirketi tarafından üretilen CoronaVac eski bir aşı üretim tekniği olan inaktif virüs yöntemi ile üretildi.

Ä°naktif virüs tekniÄŸinde, enfekte etme özelliÄŸini yitirmiÅŸ virüsün enjekte edilmesi suretiyle, vücudun hastalığa bağışıklık kazanması hedefleniyor. Öne çıkan diÄŸer koronavirüs aşıları Moderna ve BioNTech ise yeni bir yöntem olan mRNA tekniÄŸiyle üretildi. Bu aşılarda, koronavirüsün laboratuvarda üretilen genetik kodunun kısmen vücuda enjekte edilmesi yoluyla bağışıklık yaratılıyor. Türkiye ise koronavirüs ile mücadele kapsamında 100 milyon doz inaktif aşı için sözleÅŸme imzalarken, Çin’den getirilen inaktif aşının uygulanması sürüyor.

Öte yandan tüm ülkelerde yayılan mutasyonlu virüse karşı aşıların etkili olup olmadığı tartışılıyor. Sağık Bakanı Fahrettin Koca, inaktif aşının yan etki riski düşüklüğünün yanında mutasyonlardan da daha az etkileneceÄŸini daha önce ifade ettiklerini hatırlatarak, “Åžimdi, dünya bunu da konuÅŸmaya ve haberleÅŸtirmeye baÅŸladı. Bu ülkenin güzide vatandaÅŸlarına en iyiyi temin etmek için çalışmaya devam ediyoruz” açıklamasını yaptı.

HANGÄ° AÅžI MUTASYONA KARÅžI DAHA ETKÄ°LÄ°?

Doç. Dr. Ä°smail Mert Vural, mRNA ve Türkiye’nin de kullandığı inaktif aşıların mutant virüse karşı etkinliÄŸini DHA’ya anlattı. Doç. Dr. Vural, “SaÄŸlık Bakanımız da Brezilya’da yapılan bir çalışma sonucu bu açıklamayı yaptı. Çalışma sonucunda bizim kullandığımız inaktif aşının bu mutasyonlara karşı etkili olduÄŸu gösterildi. Brezilya’dan gelen çalışmaya göre Ä°ngiltere ve Güney Afrika’dan gelen mutasyonlara karşı etkili olduÄŸu açıklandı. Mutant virüse karşı mRNA aşılarının da çalışmaları oldu, Ä°ngiltere mutasyonuna etkili olduÄŸunu açıkladılar; ama Güney Afrika mutasyonuna etkilerinin azaldığı belirtildi. Moderna, öncelikle Güney Afrika’dan gelen mutasyona karşı etkisinin azaldığını açıkladı. Son haftalarda da BioNTech aşısının bu mutasyona karşı diÄŸer mutasyonlara göre etki oranının azaldığı yönünde açıklamalar oldu” dedi.

‘Ä°NAKTÄ°F AÅžIDA TÃœM VÄ°RÃœSE BAÄžIÅžIKLIK SAÄžLANIYOR’

Doç. Dr. Vural, mRNA aşısının Ä°ngiltere mutasyonuna karşı etkili olup Güney Afrika mutasyonuna karşı etkisinin neden düştüğüne iliÅŸkin, “4 tane protein yapısı var virüsün ve bunlara karşı antikor geliÅŸtiriyoruz. En çok da ‘spike’ protein dediÄŸimiz, Türkçe adıyla ‘S’ protein dediÄŸimiz virüsün hücreye girmesini saÄŸlayan protein, ona karşı geliÅŸtirilen antikorlar, virüse yapışarak hücreye girmesini, enfeksiyonun baÅŸlamasını engelleyen antikorlar geliÅŸerek bağışıklık saÄŸlanıyor. mRNA aşılarında bu ‘spike’ protein ana proteine yönelik bağışıklık, saÄŸlanıyor. Ä°naktif aşıda ise tüm virüse yönelik bağışıklık saÄŸlanıyor. ‘Spike’ proteinde oluÅŸacak çok büyük bir mutasyon, yapısında oluÅŸan farklılardan olayı o virüse aşılar ile oluÅŸan antikorları veya daha önce hastalığı geçirip oluÅŸan antikorları tanımayabilir, ondan dolayı tekrar bu mutasyonda enfeksiyon geliÅŸebilir” diye konuÅŸtu.

MUTASYONA KARŞI AŞILARDA YAPILACAK DEĞİŞİKLİKLER

Doç. Dr. Vural, aşının etkili olamayacağı olası bir mutasyona karşı aşılarda yapılacak deÄŸiÅŸiklikleri anlattı. Doç. Dr. Vural, inaktif aşı için, oluÅŸan ‘suş’un inaktif hale getirilmesi gerektiÄŸini belirterek, “Ä°naktif aşılarda virüs inaktif hale getirilip ona göre uygulama yapılıyor. Büyük bir mutasyon olursa ve aşının mutasyona karşı etkili olmadığı görülürse o mutasyon için tekrar aynı metodolojinin kullanılması lazım. Bu metodoloji öğrenildiÄŸi için bu çalışmalar daha hızlı olacaktır. Aynısını grip aşısında da görüyoruz. Bazı yıllar bu suÅŸlar deÄŸiÅŸebiliyor. Ä°leriki dönemde de muhtemelen koronavirüs aşısı da o hale gelecek. Koronavirüs aÅŸsının da grip aşısı gibi yenilenmesi gerekebilecek. mRNA aşıları için de aynısı geçerli. ‘Spike’ proteinde çok fazla ÅŸey geliÅŸirse, aşıya etkili deÄŸilse mRNA aşıları yenilenecektir. Bunu mutasyonun büyüklüğü ve mutasyonun oluÅŸtuÄŸu hastalık belirleyecektir. Her mutasyon insan için kötü olacak diye düşünmemek lazım, bazı mutasyonlar insan yararına da olabilir, virüsün virülansı düşebilir, daha hafif bir hastalık da yapabilir” ifadesini kullandı.