Portekiz Merkez Bankası’nın nakit operasyonları bölüm koordinatörü Jose Luis Ferreira, “İnsanların paralarını saklama konusunda yaratıcılığının sınırı yok” diyerek, paranın gizlenmesiyle ilgili karşılaşılan zorluklara dikkat çekti.
Ferreira, zamanla artan hasarlı banknotların, insanların paralarını saklamak için bulduğu farklı yöntemlerin bir sonucu olduğunu belirtti. Bu durum, banka için önemli bir operasyonel sorun teşkil etmekte ve gizli saklama yöntemlerinin, ekonomiyi ve nakit işlemlerini doğrudan etkileyebileceği bir gerçek olarak öne çıkıyor.
Kemirgenler tarafından tahrip edilmiş banknotlar
Örneğin, cebinde birkaç banknotla gömülen bir kişinin davası, Ulusal Adli Tıp Enstitüsü aracılığıyla Portekiz Merkez Bankası’na ulaşmış ve enstitü, paranın yıpranması nedeniyle ailesi adına geri iade edilmesini talep etmiştir. Ferreira, ıslak, yanmış ve kemirgenler tarafından tahrip edilmiş banknotlarla dolu bir şekilde, Fatima Tapınağı’na 15 kilometre mesafedeki Mira de Aire mağaralarının dibinde yüzlerce madeni para bulunduğunu belirtti. Bu paraların kurtarılması için itfaiyecilerin müdahalesi gerekmiş ve o kadar fazla para toplanmış ki, dokuz fıçı dolmuş.
Gömülü paralarda en sık görülen hasar nemden kaynaklanıyor. Bu nedenle geçen yıl Portekiz Merkez Bankası en sık görülen 19.983 adet 20 avroluk ve 11.933 adet 50 avroluk banknotu değiştirmek zorunda kaldı.
Agerpres’in haberine göre, Portekiz para otoritesinin nakit bölümünün başında 34 yıl görev yapan Ferreira, “her şeyi” gördüğünü belirterek, “Ancak mantık bundan çok daha geniş kapsamlıdır,” dedi. Doğal afetler de bu birimde faaliyetlerin artmasına neden oluyor; örneğin, Ekim 2017’de Portekiz’in merkezinde 220.000 hektardan fazla alanı yok eden orman yangınları, büyük miktarda banknotun değerlendirilmesine yol açtı. Ferreira, bu yangınların “değerlendirilecek büyük miktarda banknot ve önemli bir iş zirvesi” yarattığını ifade etti.
Otuz güvenlik kamerası ile izlenen açık bir odada yapılıyor
Zarar gören paralarını yenilemek isteyen vatandaşlar, ülke genelindeki dokuz Banco de Portugal şubesine başvurabiliyor. Ferreira’nın liderliğindeki birim, on iki kişiden oluşuyor ve bu birim, parayı analiz edip, durumuna göre yerine yenisinin konulup konulamayacağını değerlendiriyor.
Hasarlı madeni para ve banknotların incelemesi, çalışanların hiçbir koşulda yalnız bırakılmadığı ve otuz güvenlik kamerası ile izlenen açık bir odada yapılıyor. Her çalışan, mikroskop ve kızılötesi tarayıcılar kullanarak paraların durumunu kontrol ediyor. Eğer banknotun yüzeyi yüzde 50’si kadar sağlam kalmışsa, o banknot orijinal kabul edilir ve kazara hasar görmüşse, Portekiz Merkez Bankası tarafından değiştirilir. Ancak euro bölgesindeki tüm merkez bankaları için ortak olan bu kriterlere uymayan başvurular reddedilir ve nakit tedavülden çekilip imha edilir.
